1 Mart 2023
Borsada emir tipleri, alım satım süreçlerinde önemli bir konuma sahiptir. Dünya üzerindeki tüm borsalarda değişik sistemler uygulanır. Öncelikli olarak hepsinin farklı bir işleyişe sahip olduğu düşünülse de fiyat mekanizmaları incelendiğinde dünyada borsaların birkaç ana sistemden oluştuğu görülür. Bunun yanı sıra alım satım süreçlerinde önemli bir noktaya sahip olan borsa emir tipleri merak edilen konular arasında yer almaktadır. Bununla birlikte borsa emir tipi nedir ve borsa emir tipleri neler gibi konuların cevabı da önemlidir.
Borsadaki emir tipleri, hisse sahiplerinin alım satım ihtiyaçlarına göre değişiklik gösterir. Bunun yanı sıra limit fiyatlı emir, piyasa emri, dengeleyici emir gibi pek çok emir tipi mevcuttur.
Emir tipi, fiyat ve miktarın girildiği emirler olarak tanımlanmaktadır. Emrin gerçekleşmeyen bölümü işlem görmedikçe de sistemde pasif olarak geçerlilik süresi sonuna kadar bekletilebilir. Bununla birlikte borsa emir tipleri konusu da merak edilen konular arasında yer almaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
Fiyatın ve miktarın belirtildiği emir tipleridir.
Fiyat olmaksızın miktar belirtilerek girilen emir tipidir.
Piyasa emirlerinde olduğu gibi fiyatsız olarak girilen emir tipine denir.
Tek fiyat yöntemi uygulanan tüm seans bölümlerinde (açılış ve kapanış saatleri dahil), fiyat belirleme sürecinde hesaba katılmayan ama belirlenen eşleşme fiyatı seviyesinde karşılanmadan kalan emirler işlem yapmak üzere girilen emir türüne dengeleyici emir denir.
Limit fiyatlı emirler, kısmi görünme koşuluyla girilebilmektedir.
Kotasyon emirleri, limit fiyatlı alış satış emirlerinden oluşur ve sadece piyasa yapıcı/ likidite sağlayıcı üyeler tarafından girilir.
Normal emir defterine göre daha büyük miktarlı emirlerin kendi arasında eşleşmesine imkan sağlar ve piyasa katılımcılarına daha düşük işlem maliyeti sunar.
Ağırlıklı ortalama fiyat emirleri, gün sonunda ilgili sırada oluşan ağırlıklı ortalama fiyatı referans alır ve böylece işlemin gerçekleştirmesine olanak tanır.
Sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satışına ilişkin verilen emir tiplerine açığa satış emri denir.
Limitli emirler fiyat/getiri ve nominal tutar belirtilerek, minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde sunulur. Emrin gerçekleşmeden kalan kısmı pasif olarak beklemektedir.
Piyasa emri ise fiyat/getiri belirtilmeyen emir türüdür. Minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen bu emir, pasif emirler ile kısmen veya tamamen karşılaşmaktadır. Ayrıca emrin gerçekleşmeden kalan kısmı iptal edilir.
Borsada çeşitli işlemleri gerçekleştirebilmek için farklı emir türleri bulunmaktadır. Bu emirler, yatırımcıların kâr oranlarını doğrudan etkileyen emirlerdir. Bu sebeple, doğru emir tiplerini seçerek kâr oranlarını maksimum seviyeye çıkarmak temel hedefler arasında yer almaktadır. Borsa emirleri, yatırımcıların alım satım işlemlerine dair direktifler olarak ifade edilir. Borsada sık kullanılan bu direktifler arasında normal emir de yer almaktadır. Normal emir; 1 lot ve katlarından oluşmaktadır.
Normal emirler, pek çok amaçla kullanılır. Kâr elde etmek ve piyasanın gidişatına göre aksiyon almak için tercih edilirler. Normal emirler, yatırımcıların doğrudan işlem yapabilmeleri ve kâr oranlarını arttırabilmeleri adına önemlidir. Bunun yanı sıra normal emirler, işlevlerine göre farklı türlere ayrılır. Bunlar; limit fiyatlı, özel limit fiyatlı, özel limit değerli, kalanı iptal et, açılış ve kapanış fiyatlı şeklindedir.
Bu yazımızda sizlere borsa emir tipleri neler ve borsa emir tipi nedir gibi konular hakkında çeşitli bilgiler sunduk.
