3 Kasım 2023
Yatırım, bir kişinin veya kuruluşun, belirli bir oranda parayı, kaynağı veya diğer değerli tasarruflarını gelecekte ekonomik getiri sağlamak hedefli bir şirkete, gayrimenkule, finansal araca veya başka bir varlığa yönlendirmesidir. Yatırım yapmak, genellikle sermayeyi korumak, büyütmek ve gelecekteki finansal amaca ulaşmak için yapılır. Günümüzde birçok kişi ya da şirket finansal varlıklarını büyütmek ve geleceğe yönelik planlarında kullanmak adına yatırımlar yapıyor. Ancak, yatırımı daha sağlıklı yapmak için belirli stratejiler çerçevesinde ilerlemek gerekiyor. Öncelikle yatırım yapacak kişi mali durumunu iyi bir şekilde bilmesi gerekiyor. Ödenmemiş kredi kartı borçları kredi ödemeleri gibi finansal durumu bozabilecek ya da yatırım yapılmasını önleyecek durumlar varsa belirli tedbirlerin alınması gerekiyor. Öte yandan, yatırım temellerinin kavranması gerekiyor. Bununla ilgili bazı terminolojilere hakim olmak daha sağlıklı adımlar atılmasını sağlar. Akıllıca yatırım yapılmaması durumunda para kayıpları ve ciddi borçlarla karşı karşıya kalınabilir. Hisse senetleri tahviller, yatırım fonları, ETF'ler ve mevduat sertifikaları arasındaki farklar bilinmelidir. Bununla birlikte, portföy optimizasyonu, piyasa verimliliği gibi finansal kavramları da bilmek büyük bir artıdır.
Yatırım bütçesi belirlendikten sonra, yatırım hedefleri belirlenmelidir. Bir hedef oluşturmak, söz konusu hedefe uygun en iyi yatırım aracını belirlemeye yardımcı olur. Sizin için en iyi yatırım şekli yaşınıza, yaşantınıza ve kişisel koşullarınız çerçevesinde değişebilir. Hangi yatırımın sizin için uygun olduğuna karar vermeden önce, ne kadar risk alınması gerektiği de önemli bir konudur. Büyük riskler taşıyan yatırımlar, geri dönüş için daha yüksek bir potansiyel sunmaktadır. Diğer taraftan, düşük riskli yatırımlar genellikle daha düşük getiri oranı sunar. Bunlar belirlendikten ve gerekli bilgiler öğrenildikten sonra yapılması gereken, yatırım tarzını keşfetmektir. Örneğin, risk almak istiyor ve aynı zamanda güvenli yatırımı da tercih etmek istiyorsanız yatırımlarınızda daha temkinli bir tutum sergilemeniz sizin yararınıza olacaktır. Sonraki adım, portföyünün parçası olacak yatırımları seçmektir. Temkinli bir yatırımcıysanız portföyünüz esas olarak hazine bonosu gibi düşük riskli, gelir getirici menkul kıymetlerden seçilmelidir. Bireysel hisse senetleri veya tahviller almak istemeyenler için, yatırım fonları veya borsa yatırım fonları seçilebilir.
Tüm yatırımcılar için yatırım yapmanın nihai gerekçesi daha çok getiri kazanmaktır. Fakat daha fazla getiri hedefi için kullanılacak tek bir strateji yoktur. Bu konuda, iki farklı yatırımcılık anlayışı vardır. Bunlar değer ve büyüme yatırımı olarak öne çıkar. Büyüme yatırımı temelde, şu an da büyümekte olan ve önemli bir süre boyunca yüksek oranda büyümeye devam etmesi beklenen şirketlere veya sektörlere yatırım yapmaktır. Portföy yatırımı alanında büyüme yatırımı, genellikle agresif bir yatırım tarzı olarak bilinir. Bir başka deyişle, portföy oluştururken yatırılan sermayeden daha fazla getiriler elde etmek için daha fazla risk iştahıyla hareket edilmesidir. Defansif bir yatırım tarzında ise, bunun tam tersi olarak, pasif gelir oluşturma potansiyeline önem veren ve mevcut sermayenin korunmasını daha fazla önceleyen bir yaklaşım sergilenir. Büyüme yatırımı birçok yatırımcı için oldukça caziptir; çünkü büyüyen bir şirketin hisse senetlerini almak, eğer şirket söz konusu büyümeyi geleceğe de taşıyabilirse, büyük getiriler sağlayabilir. Ancak büyüme hisselerine yatırım yapmak, yatırımı yapan kişinin risk toleransı ile de yakından ilgilidir. Çünkü büyüme hisseleri genelde yüksek fiyat/kazanç ya da piyasa/defter değeri gibi çarpanlarla fiyatlanır.
Değer yatırımı ise güçlü şirketlerin düşük fiyatlı hisse senetlerini satın alma ve bunları uzun süre elde tutma yaklaşımı üzerine kuruludur. Bahsi geçen değer hisseleri, şirketin cirosuna, nakit akışına veya faaliyetlerinden elde ettiği kazançlara kıyasla ucuzdur. Bir başka tanıma göre ise değer yatırımı; tamamen, içsel değerlerinin yükseleceği ve uzun vadede etkileyici getirilere dönüşeceği inancıyla piyasa tarafından yeterince takdir edilmeyen hisse senetlerine yatırım yapmaktır. Bu tanımlamaların ışığında bu yatırım stratejisi, değerinin altında fiyatlanan kaliteli şirketlerin seçimine dayanan, odaklı bir yatırım tarzı olduğu görülür. Değer yatırımı tarzı, mevcut durumda herkesin rağbet ettiği hisselere akın eden sürü zihniyetine aykırı olduğu için, aynı zamanda bir karşıt yatırımcılık olarak da bilinir.
Çok çeşitli piyasalara ve sektörlere yatırım yapan fonlar günümüzde mevcuttur. Fakat yatırım yaptığınız her yerde, fon yöneticileri paranızı yönetmek için iki temel yaklaşımdan birini kullanacaktır. Bunlar aktif ve pasif yatırımlardır. Yatırımcılar, bu iki yatırım türü arasındaki farkı bilmelidir. Bu şekilde, bireysel yatırım hedefleri belirlenebilir ve gerçeği yansıtan bir yatırım portföyü oluşturulabilir.
Aktif yatırım, uygulamalı bir yaklaşım benimser ve bir kişinin portföy yöneticisi olarak hareket etmesini sağlar. Aktif para yönetiminin amacı, borsadaki ortalama getirileri aşmak ve kısa vadeli fiyat dalgalanmalarından etkilenmemektir. Belirli bir hisse senedi, tahvil veya herhangi bir varlığı ne zaman alıp almamak gerektiği konusunda bilinçli olmak için derinlemesine bir analiz yapılmalıdır.
Pasif yatırım ise uzun vadeli bir yatırım yaklaşımıdır. Pasif yatırımcılar portföylerindeki alış ve satış oranını sınırlayarak yatırımlarını oldukça uygun bir maliyette tutmaya çalışır. Pasif yatırımın ana stratejisi, "satın al ve tut" uygulamasını içerir. Bu stratejiyle birlikte piyasada görülen bir sonraki fiyat hareketine tepki verme ya da tahmin etme yaklaşımına engel olunur. Buna örnek, önemli endekslerden birini takip eden bir endeks fonu satın almaktır. Bu endeksler bileşenlerini her değiştirdiğinde bunları izleyen endeks fonları, ayrılan hisse senedini satarak ve endeksin bir parçası olan hisse senedini satın alarak hareketlerini değiştirir. Binlerce küçük hisse senedine sahip olduğunuzda belirli bir zaman içinde yükselen şirket karları sayesinde getiri elde edersiniz. Başarılı pasif yatırımcılar asıl kazanca odaklanırlar ve kısa süreli aksaklıkları görmezden gelir.
Yatırım yaparken dikkat edilmesi gerekenlerin başında yatırım stratejisini belirlemek gelir. Her girişimcilik örneğinde olduğu gibi yatırım yaparken de amaç ve hedefler bilinmelidir. Bu amaçlara ulaşmak için nasıl bir strateji gerektiğine de karar vermelisiniz. Dikkat edilmesi gereken diğer faktörler ise şunlardır:
