2025 Strateji Raporu
31 Aralık 2024, Salı
1.Bölüm Genel Değerlendirme
Küresel Görünüm
2025 yılında küresel ekonominin geçen yıla göre daha güçlü jeopolitik ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalması bekleniyor. Söz konusu zorlukların hiç kuşkusuz en büyüğü, Kasım ayında ABD’de yapılan seçimleri Trump ile Cumhuriyetçilerin kazanmasının ardından, tekrar yoğunlaşan ve yüksek oranda ticarete dayalı ekonomilerin gelecekteki gelişimine ilişkin belirsizlik yaratan, uluslararası ticaret ilişkilerinin olası yeniden düzenlenmeleri olacak. Fakat tüm bu belirsizliklere rağmen 2025'ten sonra dünyanın kilit bölgelerinde, özellikle de ABD, Asya ve Avrupa'da giderek daha dinamik bir ekonomik büyüme beklentisi söz konusu ve bunun büyümeye duyarlı sektörlere de olumlu etki etmesi beklenmektedir.
Küresel büyüme Çin’deki faaliyet hızının artması ve ABD'deki reel GSYİH büyümesinin beklenenden daha güçlü olmasıyla, bu yılın üçüncü çeyreğinde hafif bir artış gösterdi. Üretimdeki geniş tabanlı bir zayıflığa rağmen gelen veriler, ABD'deki güçlü ekonomik veriler ile Çin ve İngiltere’deki mali destekle güçlenen küresel büyümenin 2024'ün dördüncü çeyreğinde güçlü kalacağını gösteriyor. Ancak Orta Doğu'daki jeopolitik gerginlikler, Ukrayna'daki savaş, Çin gayrimenkul piyasasındaki devam eden zayıflık ve bir sonraki ABD yönetiminin daha içe dönük olma olasılığı, küresel büyüme ivmesinin kırılgan olmaya devam ettiğini gösteriyor.
Bu gelişmelerle birlikte 2025’te küresel büyümenin ılımlı kalması ve 2025 sonrası yıllarda da hafifçe düşmesi öngörülüyor. Küresel reel GSYİH büyümesinin 2024'te %3,4 ve 2025'te %3,5 olmasının ardından 2026'da %3,3'e ve 2027'de %3,2'ye düşmesi öngörülüyor. Önceki projeksiyonlara kıyasla yakın vadede daha iyi beklentiler, ABD ve Çin'deki güçlü ekonomik verileri ile hem Çin'de çoğunlukla yerel yönetimlerin mali kısıtlamalarını hafifletmek için uygulanan hem de İngiltere’de uygulamaya konan mali teşvikleri yansıtıyor. Ancak ABD seçimlerinin sonucu önemli belirsizlik yaratıyor. ABD başkanlık kampanyası sırasında yapılan açıklamalarla ilgili zamanlama ve taahhüt derecesini ölçmek bu aşamada zor olsa da, ABD için temel projeksiyonlar hâlihazırda daha sıkı göç politikalarını ve 2017'de başlatılan ve 2025'te sona ermesi planlanan kişisel ve kurumsal gelir vergisi kesintilerinin uzatılmasını içeriyor.
Projeksiyon ufkunun ilerleyen dönemlerinde küresel büyümedeki hafif düşüş temelde Çin'deki olumsuz demografik özellikleri yansıtan yavaşlayan büyüme beklentilerinden ve göç nedeniyle ABD'de bir miktar yavaşlamadan kaynaklanıyor. İngiltere’de ise mali gevşemenin reel GSYİH büyümesini yalnızca geçici olarak artıracağı varsayılmaktadır, çünkü gelecekteki kurum vergilerindeki artışların özel sektör faaliyetini etkilemesi ve bunun sonucunda 2027'de daha düşük büyüme olması beklenmektedir.
ABD ve Çin'deki ekonomik büyümenin gelecek yıl yavaşlaması beklenirken hemen hemen her yerde büyümenin iyileşmesi bekleniyor. Dünyanın en büyük 45 ekonomisinden hiçbirinin gelecek yıl resesyona girmesi beklenmiyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD), Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) son görünümüne ve Bloomberg tarafından takip edilen ekonomist tahminlerinin fikir birliğine göre, Avrupa, Japonya, Kanada ve İngiltere dâhil olmak üzere çoğunun 2025'te daha hızlı büyümesi bekleniyor. Bu nedenle şirketlerin kazanç büyümeleri 2025 yılında iyileşebilir. Merkez bankalarının faiz indirimleriyle desteklenen yükselen değerlemelerin, gelişmiş uluslararası MSCI EAFE Endeksi'ndeki hisse senetlerinin getirilerini artırması muhtemel görünüyor.
Türkiye Ekonomisinde Görünüm
Ekonomik Büyüme
Türkiye ekonomisi 3. çeyrekte yıllık %2,1 (beklenti %2,6’ydı), çeyreklik olarak da %0,2 (beklenti %0,1 daralmaydı) ile beklentilerin altında büyüme performansı gösterdi. 3. çeyrekte beklenti altı gelen büyüme verileri sonrasında 2. çeyrekte %2.5 olan yıllık büyümenin %2,4’e ve yine 2. çeyrekte %0.1 olan büyümenin %0.2 daralma olarak aşağı yönde revize edildi. Böylelikle bu yılın ikinci ve üçüncü çeyreğinde ekonominin daralması sonucunda teknik anlamda Türkiye ekonomisi çeyreklik büyüme bağlamında resesyona girmiş oldu. Yılın ilk dokuz ayında yıllık büyümenin %3.2 oranında gerçekleştiği görülüyor.Ekonominin bu yılın 4. çeyreğinde çeyreklik bazda %1.3 büyüyerek teknik resesyondan kurtulmasını beklerken, yine son çeyrekte yıllık bazda da %2.1 büyüme kaydedeceğini tahmin ediyoruz. Böylelikle ekonominin 2024 yıl genelinde %3’lük büyüme performansına sahip olmasını beklerken, yine 2025 yıl genelinde de ise %3’lük büyüme kaydedeceğini düşünüyoruz. Bu bağlam 2025 yılının büyüme görünümünün 2024 yıl geneline daha benzer olacağını düşünürken, 2025 yılının ikinci yarısında ise yılın ilk yarısına göre kısmi de olsa bir rahatlama söz konusu olabilir.
Enflasyon
2024 yılı sonunda enflasyonun Merkez Bankası üst tahmin bandına olan %46’ya yakın bir seviye olan %45.3 seviyesinde tamamlamasını beklerken, 2025 yılsonu enflasyon tahminimiz ise %28’dir. 2025 yılında enflasyon için yukarı yönlü risklerin aşağı yönlü risklere göre daha güçlü olduğunu düşünüyoruz. Maliye politikasının para politikası ile eşgüdümü, yönetilen ve yönlendirilen fiyatlarda dezenflasyon süreci ile uyumlu fiyatlama süreci, özel sektör tarafında fiyatlama davranışlarındaki bozulmadaki iyileşmeyi ve enflasyonda yaşanabilecek katılığı yukarı yönlü riskler olarak değerlendiriyoruz. Bunun yanı sıra Merkez Bankası’nın sıkılığı korumaya devam eden politikaları, TL’de reel değerlenme ve uluslararası enerji fiyatlarındaki düşük seviyelerin de enflasyon için aşağı yönlü riskler olarak değerlendiriyoruz.
