Borsada En Fazla Kaç Lot Alınır?
28 Nisan 2025, Pazartesi
ALB Blog
Yatırımcılar için borsadaki sınırlar oldukça önemli olabilir. Yatırımcılar, bireysel ya da krumsal fark etmeksizin borsada alım/satım işlemlerindeki sınırları merak edebilirler. Borsada en fazla kaç lot alınır sorusu ise yatırımcıların oldukça merak ettiği konulardan birisidir. Bu sorunun cevabı ise birkaç teknik bileşene bağlıdır. Borsa İstanbul (BIST) gibi borsalarda, bireysel yatırımcılar için genel bir sabit üst sınır yoktur. Yani bireysel yatırımcıların en fazla kaç lot alınır sorusuna “Şu kadar lot alabilirsin, fazlasını alamazsın” gibi bir cevap veremeyiz.
Öte yandan, yatırımcı yatırım işlemlerini gerçekleştirirken pratikte bazı sınırlar söz konusu olabilir. Bunlardan bir tanesi yatırımcının sermayesidir. Yatırımcı, ne kadar paraya sahipse o değerde hisse alabilir. Yeterince sermayeniz var ancak almak istediğiniz hissenin halka arzı yeterli değil, yani piyasa o miktarda satış yoksa lot sınırıyla karşılaşabilirsiniz.
Hisselerin tahtası da lot sınırlamalarında bir etkendir. Hisse tahtasında tek seferde alabileceğiniz büyük miktarlarda lot olmayabilir. Büyük emirler bölümler halinde ya da kademeli alınabilir. Hissenin tahtasında bir seferde alınabilecek çok büyük miktarlarda lot olmayabilir; büyük emirler bölünebilir veya kademeli alınır.
Bir hisse senedi için alınabilecek en fazla lot sayısı, her hisse için ayrı hesaplanır. Alınabilecek en fazla lot miktarını aşan hisse işlemlerinde farklı emir tipleri devreye girer. Bazı hisselerde özel seans kuralları, piyasa bozucu emir kuralları gereği büyük miktarları içeren alımlarda işlem iptalleri, cezalar ya da kısıtlamalar söz konusu olabilir. Aracı kurumlar da özellikle bireysel işlem yapan yatırımcılara risk yönetimlerini sağlamaları açısından emir büyüklüğü veya günlük işlem limitleri koyabilirler.
Bütün bu lot sınırlamalarının amacı hem küçük yatırımcıları hem büyük yatırımcıları korumaktır. Yüksek fiyatlardan büyük miktarlarda hisse alımı gerçekleştiren kurumsal yatırımcılar küçük yatırımcılar için engel olabilir, bireysel yatırımcı söz konusu hisseden pay alamaz. Küçük yatırımcılar ise lot sınırlamaları ile daha kolay risk yönetimi gerçekleştirirler.
Sonuç olarak, teorik olarak en fazla kaç lot alınır sorusunun cevabı yoktur ancak pratikte sermayeniz ve piyasa koşulları doğrultusunda lot alabilirsiniz. Büyük lot alımlarında piyasa yapısını bozacak davranışlarda bulunursanız Borsa İstanbul ve Sermaye Piyasası Kurulu bu duruma müdahale edebilir.
Örneğin 1 TL’lik bir hisse ve 10 milyon TL’niz var. Siz bu hisseden 10 milyon lot alabilirsiniz ama piyasada bu kadar satılık lot yoksa ya da almak isterken fiyatı çok yukarı çekerseniz sonuçları farklı olabilir.
Büyük ve likiditesi yüksek hisselerde 100 bin lot almak mümkün senaryolardan bir tanesidir. Çünkü bu şekildeki hisselerin hem alış hem satış pozisyonlarında milyonlarca lot yer alabilir. Ancak, bu durumda da ani alımlara dikkat etmelisiniz. Çünkü bu durumda hisse fiyatını yukarı itebilirsiniz.
Günlük işlem hacmi küçük, likiditesi düşük hisselerde ise 100 bin lot almak pek mümkün olmayabilir çünkü talep ettiğiniz lot sayısı tahtada yer alan satış emirlerinden çok daha fazla olabilir. Bu hisseleri bir anda almak isterseniz hisse fiyatlarında önemli sıçramalara sebep olabilirsiniz. Bu durumun da sonucu emir iptali ve hatta Sermaye Piyasası Kurulu gözetimine girmek gibi durumlar olabilir.
Bu nedenle, bir lot sınırı olmasa da büyük emirleri parçalayıp zaman içine yaymak veya piyasa bozucu davranmamak gerekir. Çok ekstrem sayılabilecek kadar büyük işlemler için (fonlar, kurumsal alıcılar gibi) özel emir işlemleri veya toptan satış pazarı gibi özel yöntemler kullanılır.
Borsada "tek emir limiti" gibi uygulamalar da yer alabilir. Örneğin BIST, bazı pazarlar için tek bir emirle en fazla 1 milyon lot gibi sınırlar koyabilir. Bunun genel bir uygulama olmayacağını unutmamak gerekir, bu durum hisse ve pazar bazlı bir uygulamadır.
Hisselerin tahtası da lot sınırlamalarında bir etkendir. Hisse tahtasında tek seferde alabileceğiniz büyük miktarlarda lot olmayabilir. Büyük emirler bölümler halinde ya da kademeli alınabilir. Hissenin tahtasında bir seferde alınabilecek çok büyük miktarlarda lot olmayabilir; büyük emirler bölünebilir veya kademeli alınır.
Bir hisse senedi için alınabilecek en fazla lot sayısı, her hisse için ayrı hesaplanır. Alınabilecek en fazla lot miktarını aşan hisse işlemlerinde farklı emir tipleri devreye girer. Bazı hisselerde özel seans kuralları, piyasa bozucu emir kuralları gereği büyük miktarları içeren alımlarda işlem iptalleri, cezalar ya da kısıtlamalar söz konusu olabilir. Aracı kurumlar da özellikle bireysel işlem yapan yatırımcılara risk yönetimlerini sağlamaları açısından emir büyüklüğü veya günlük işlem limitleri koyabilirler.
Bütün bu lot sınırlamalarının amacı hem küçük yatırımcıları hem büyük yatırımcıları korumaktır. Yüksek fiyatlardan büyük miktarlarda hisse alımı gerçekleştiren kurumsal yatırımcılar küçük yatırımcılar için engel olabilir, bireysel yatırımcı söz konusu hisseden pay alamaz. Küçük yatırımcılar ise lot sınırlamaları ile daha kolay risk yönetimi gerçekleştirirler.
Sonuç olarak, teorik olarak en fazla kaç lot alınır sorusunun cevabı yoktur ancak pratikte sermayeniz ve piyasa koşulları doğrultusunda lot alabilirsiniz. Büyük lot alımlarında piyasa yapısını bozacak davranışlarda bulunursanız Borsa İstanbul ve Sermaye Piyasası Kurulu bu duruma müdahale edebilir.
Örneğin 1 TL’lik bir hisse ve 10 milyon TL’niz var. Siz bu hisseden 10 milyon lot alabilirsiniz ama piyasada bu kadar satılık lot yoksa ya da almak isterken fiyatı çok yukarı çekerseniz sonuçları farklı olabilir.
Büyük ve likiditesi yüksek hisselerde 100 bin lot almak mümkün senaryolardan bir tanesidir. Çünkü bu şekildeki hisselerin hem alış hem satış pozisyonlarında milyonlarca lot yer alabilir. Ancak, bu durumda da ani alımlara dikkat etmelisiniz. Çünkü bu durumda hisse fiyatını yukarı itebilirsiniz.
Günlük işlem hacmi küçük, likiditesi düşük hisselerde ise 100 bin lot almak pek mümkün olmayabilir çünkü talep ettiğiniz lot sayısı tahtada yer alan satış emirlerinden çok daha fazla olabilir. Bu hisseleri bir anda almak isterseniz hisse fiyatlarında önemli sıçramalara sebep olabilirsiniz. Bu durumun da sonucu emir iptali ve hatta Sermaye Piyasası Kurulu gözetimine girmek gibi durumlar olabilir.
Bu nedenle, bir lot sınırı olmasa da büyük emirleri parçalayıp zaman içine yaymak veya piyasa bozucu davranmamak gerekir. Çok ekstrem sayılabilecek kadar büyük işlemler için (fonlar, kurumsal alıcılar gibi) özel emir işlemleri veya toptan satış pazarı gibi özel yöntemler kullanılır.
Borsada "tek emir limiti" gibi uygulamalar da yer alabilir. Örneğin BIST, bazı pazarlar için tek bir emirle en fazla 1 milyon lot gibi sınırlar koyabilir. Bunun genel bir uygulama olmayacağını unutmamak gerekir, bu durum hisse ve pazar bazlı bir uygulamadır.
