5 Eylül 2022
Eurobond tanım olarak kısaca; bütün yatırımcılar tarafından alınabilen ve ikinci el piyasada satılabilen, yabancı para birimi cinsindeki tahvillere verilen isim olarak bilinmelidir. Eurobond hakkında merak edilenleri sizin için derledik. “Eurobond Nedir” başlıklı blogumuzda Eurobond hakkında merak edilenleri, özelliklerini, Eurobond vadesinin kaç yıl olduğunu, Eurobond getiri hesaplama yolunu, fiyatlarını ve faiz oranlarını öğrenebilirsiniz.
Devletler veya tüzel kuruluşlar kendilerine finansman sağlamak için zaman zaman döviz cinsinden tahvil ihracına çıkarlar. Hazine tarafından arz edilen bu ürüne Eurobond denir. Ancak bu ürün, DİBS kapsamı dahilinde değerlendirilmemelidir.
Eurobond; onu geliştiren ve ihraç eden bir ihraççı için, finansman kaynağıdır. Hükümetler veya şirketler, kendilerine kaynak oluşturmak için, dış ülkelerdeki yatırımcılara ve yabancı para cinsinden eurobond ihraç ederler.
-Eurobond yatırımları, yabancı para cinsinden yatırımlardır. Türkiye’de yaygın olarak euro veya dolar cinsinden ihraç edilir.
- Eurobond, genellikle 100.000 nominal ve katları olacak şekilde işlem görürler. Bu formatta alınır ve satılırlar.
- Bir Euroboundun primli mi iskontolu mu olduğunu anlamak için, işlem fiyatının 100’ün üstünde olup olmadığına bakılır. 100 seviyesinin üstündeyse primli, altındaysa iskontolu olarak görülür.
- Eurobondlar, tıpkı devlet tahvillerinde olduğu gibi ikinci el piyasada, vade sonu beklenmeden piyasada oluşan şartlar dahilinde satılarak, nakde geçiş yapılabilir.
- Eurobond'lar uzun vadede yatırım yapma fırsatı sunar. Vadeleri 1 yıldan uzundur. Genellikle 5 yıldan başlayan vadeler, 30 yıla kadar uzayabilmektedir.
- Eurobondlarda vade uzun olduğu için, ara dönemlerde kupon ödemeli olarak yatırımcılara ihraç edilirler. Bu ödemeler 6 ay, 1 yıl gibi periyotlarla yapılır. (Genellikle dolarda 6 ayda bir, euroda senede bir defa kupon ödemesi yapılabilir)
- Eurobondlar, belli bir vadede, kendisine yatırım yapan yatırımcıya, belli bir oranda faiz getirisi sağlar.
- Bununla birlikte söz konusu yabancı para biriminde değer artışı söz konusu olursa, kur farkından da getiri elde edilebilir.
- Öte yandan serbest piyasada eurobondun faizinde veya satış fiyatında değişiklik olabilir. Vade beklenmeden satış gerçekleşirse, o dönemki fiyata göre getiri de farklılık gösterir.
- Belli vadede gerçekleşecek ara kupon ödemeleri de, yatırımcılara düzenlice nakit kazanç getirisi sağlar. Ayrıca bu ödemeler, hangi döviz cinsinden ihraca katılım sağlanmışsa, o döviz cinsi ile gerçekleştirilir.
Örneklerle Eurobond getiri hesaplama…
Örnek 1
- X yatırımcı; 1 Ocak 2018 tarihinde, 100.000 ABD doları tutarında Eurobond yatırımı yapıyor.
- X yatırımcı; elinde tuttuğu bu eurobondu, (vadesi dolmadan) 1 Ocak 2021 tarihinde, 110.000 dolar ile satıyor.
- 1 Ocak 2018 tarihinde, doların 3 TL olduğunu varsayarsak; 100.000 ABD doları tutarındaki yatırımın büyüklüğü, 300.000 TL karşılığa denk gelecektir.
- 1 Ocak 2021 tarihinde, doların 7,5 TL olduğunu varsayarsak; 110.000 ABD doları tutarındaki satışın büyüklüğü de, 825.000 TL karşılığa denk gelecektir.
- Bu durumda bu yatırımdan X yatırımcı, 825.000-300.00=525.000 TL kazanç elde edecektir.
Örnek 2
- X yatırımcı; belli bir tarihte 105 birim fiyattan 100.000 ABD doları tutarında Eurobond yatırımı yapıyor. Böylece 105.000 dolarlık yatırım gerçekleştiriyor.
- X yatırımcı; elinde tuttuğu bu eurobondu, (vadesi dolmadan) belli bir süre sonra, ülke risk priminin yükselmesi ve diğer bazı sebeplerle 95 birim fiyattan satmak zorunda kalıyor. Böylece 95.000 dolarlık satış gerçekleştiriyor.
- Bu işlemden X yatırımcı, dolar bazında 10.000 dolar zarar etmiş oluyor.
- İşlemlerin gerçekleştiği aralıkta dolarda yaşanan değişimin karşılığı, 10.000 dolarlık zararı karşılamıyorsa, TL bazında da zarar yazılmış olunuyor.
(Buradaki kazançlara kupon ödemeleri-faiz oranı dahil edilmemiştir)
- Eurobondlar sabit faizlidir. Faizdeki oran, vadenin sonu beklenirse değişmez. Dolayısıyla eurobond vade tamamlanana kadar elde tutulursa, yatırımcıların getirisi, vade başındaki satış fiyatına göre ve faiz tutarına göre oluşan rakam olur.
- Eurobond’da faiz oranı, onun piyasaya sürüldüğü, ihraç edildiği ülkenin ya da şirketin risk primine, kredi notuna göre belirlenir.
- İhraç olduktan sonra piyasa şartlarına göre (vade sonu beklenmediği takdirde) değişkenlik gösterebilecek Eurobond fiyatları, aracı finans kuruluşları tarafından düzenli olarak ilan edilir.
Eurobond yatırımcıları; bu ürünün fiyatta, faizde, kur seviyesinde ve piyasa derinliğinde değişik riskler içerdiğini bilmelidir. Şöyle ki;
- İhraç edilen ürünün vadesi dolmadan, fiyatı ve dolayısıyla getirisi değişkenlik gösterebilir.
- İhraç edilen ürünün faiz oranı, vade dolmadan değişkenlik gösterebilir.
- İşlem yapılan döviz kurunda oynaklıklar yaşanabilir.
- Alım satım işlemlerinde zaman zaman piyasa sığ hale gelebilir ve gerekli likiditeye ulaşılamadığı zamanlar olabilir.
Eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri ya da kupon gelirleri için “yüzde sıfır” oranında stopaj uygulanır. Ancak kazançlar üzerinden gelir vergisi tahakkuk edilir. Bir örnekle açıklamak gerekirse; eurobond üzerinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde şu yol izlenir:
Birinci aşamada; eurobond işleminden kâr elde eden yatırımcının, “değer artışı” kazancına bakılır.
Örneğin;
-01.01.2019 tarihinde 100.000 USD değerinde eurobond alan yatırımcı, bu eurobondu 01.06.2000 tarihinde 110.000 dolar değerle satmıştır.
-01.01.2019 tarihinde 5,30 TL kur ile yapılan yatırımın büyüklüğü 530.000 TL’dir.
-01.06.2000 tarihinde 6,80 TL kur ile satılan yatırımın büyüklüğü 748.000 TL’dir.
-Bu işlemden 748.000 TL-530.000 TL=218.000 TL değer artışı kazancı elde edilmiştir.
İkinci aşamada; söz konusu kazancın enflasyondan arındırılması yapılarak maliyet endekslemesi işlemi gerçekleştirilir. Burada, eurobondun alındığı aydan önceki ÜFE endeks değeri ele alınır ve satış tarihinden 1 ay önceki endeks değerine bakılır. Diyelim ki bu süreçte ÜFE endeksi; 400’den 520’ye yükselmiş olsun. Burada ÜFE’nin yüzde 30 arttığı görülüyor.
Üçüncü aşamada; ilk yatırım bedeline, ÜFE değer artışına göre enflasyon endekslemesi yapılır.
530.000X(%30)=689.000 TL rakamı bulunur.
Dördüncü aşamada; son kazanç ve enflasyona endeksli maliyet farkına bakılır. Yani 748.000 TL-689.000 TL=59.000 TL rakam ile beyanda bulunularak, gelir vergisi ödemesi yapılacaktır.
“Eurobond Nedir” başlıklı yazımızda sizlere Eurobond hakkında merak edilenleri aktardık. “DCD Nedir” başlıklı yazımı okumak için linke tıklayabilirsiniz.
