Bedelsiz Sermaye Artırımı Hesaplama

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?

Borsada yatırımcıların en çok merak ettiği konulardan biri de “Bedelsiz Sermaye Artırımı” işlemleridir. Bütün anonim şirketler gibi borsada işlem gören şirketler de faaliyetlerini belli bir sermaye ile sürdürürler. Yürüttükleri iş hacimleri sayesinde şirketler, yıllar içerisinde biriken kârlılıklara ulaşabilirler. Bu kârların bir kısmı yedek akçe olarak da ayrılmış olabilir. Ancak işletmelerin tabiatında olan “büyüme” hikayesinin devam edebilmesi, ancak yeni yatırımların hayata geçirilmesi ile mümkün olabilmektedir. Yeni yatırımlar ise yeni sermaye ihtiyacı anlamına gelmektedir. Şirketler, birçok yolla sermaye artırımına gidebilirler. İşte bunlardan birisi de “bedelsiz sermaye artırımı” yapmaktır.

Şirketlerin, geçmiş dönemden biriken kârları, yedek akçeleri, iştirak satışlarından gelen paraları ya da taşınmaz gibi duran varlık satışlarından kaynaklanan gelirlerinden oluşan iç kaynaklarını, ödenmiş sermayelerine eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri sermaye artırımına, “bedelsiz sermaye artırımı” denir.

Bedelsiz Sermaye Artırımının Özellikleri Nelerdir?

- Bu yöntemde, şirketin kasasına yeni bir para girişi gerçekleşmez.
- Pasifte bekleyen iç kaynaklar, resmi mevzuata uygun şekilde ek bir finansman kaynağına dönüşür.
- Bedelsiz sermaye artırım oranı kadar, hissedarlara yeni hisse verilir.
- Adından da anlaşılacağı üzere “bedelsiz” olarak verilen bu hisseler için, bir bedel ödenmez.
- Her hissedarın payı aynı oranda artıp dengeleneceği için, hissedarların, ilgili şirket üzerindeki sahiplik hakları da herhangi bir şekilde azalmaz ya da artmaz.
- Borsada işlem gören hisse fiyatında da sermaye artırımı oranı kadar gerileme yaşanır.
- Bölünme oranına göre yeni fiyat daha düşük seviyelerde oluşacağı için, hacim ve likidite artar.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Hesaplama

Bedelsiz Sermaye Artışı sonucunda elime kaç lot geçecek sorusu yatırımcılar tarafından sıklıkla merak edilir. Karışık gibi görünse de bu hesaplamayı yapmak oldukça basittir. Bunu bir örnekle anlatalım:
-X hissesi ile ilgili olarak şirket yönetimi, yüzde 100 oranında bedelsiz bölünme kararı almıştır.
-Bölünme tarihi öncesinde son fiyat, 10 TL olarak gerçekleşmiştir.
-Dolayısıyla bölünme işlemi de bu fiyattan gerçekleşecektir.
-Yatırımcının elinde ise X hissesinden 1000 lot bulunmaktadır. (Portföy değeri; 10.000 TL’dir)
-Yüzde 100 bölünme demek, bir o kadar daha yeni hisse gelecek demektir.
-Bu durumda yatırımcıya, 1000 lot yeni hisse verilecektir.
-Böylece yatırımcının hesabında, işlem sonunda toplam 2000 lot hisse olacaktır.
-Bu işlemde hisse sayısı iki kat artacağı için, hisse fiyatı da ikiye bölünecektir.
-Dolayısıyla 10 TL olan hisse fiyatı, bölünme sonrası 5 TL yeni fiyatla işlem görmeye devam edecektir.
-Yatırımcının hesabındaki son durum:
5 TL (hisse fiyatı) x 2000 (hisse sayısı) = 10.000 TL (Toplam Portföy Değeri)

ÖNEMLİ NOT: Yukarıdaki işlemde ilk etapta, yatırımcının herhangi bir kazanç elde etmediği görülebilir. Ancak bedelsiz sermaye artışının getireceği avantajların, zamanla, hisse senedi fiyatına pozitif yansıdığı görülebilir. Böylece yatırımcı, bedelsiz bölünme işleminin ardından, ucuzluk algısının da devreye girmesiyle birlikte gerçekleşebilecek muhtemel fiyat artışlarından, kazanç elde etmeye devam edebilir.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Neden Yapılır?

Şirketlerin, bedelsiz sermaye artırımı yoluna gitmek istemeleri, çeşitli sebeplere dayanabilir. Bunları başlıca şöyle sıralamak mümkündür:

Kaynak İhtiyacı

Şirketler, faaliyet gösterdikleri alanda mevcut yatırımlarını güncel ihtiyaçlara göre revize etmek, yeni yatırımları hayata geçirmek ya da potansiyel gördükleri farklı alanda yatırım fırsatlarını değerlendirmek için, ihtiyaç duyacakları parasal kaynağı, bedelsiz sermaye artışı ile temin edebilirler.

Şirket Değerini Korumak

Enflasyon, bir piyasa gerçeğidir. Ve yıllar içerisinde her ürün, mal, hizmet bedelinde, nasıl ki enflasyon farkına göre fiyat ayarlamaları yapılıyorsa, aynı durum şirketlerin ödenmiş sermayeleri için de geçerlidir. Ödenmiş sermaye, ya şirketlerin ilk halka arz olduğu döneme ya da en son sermaye artırımı yapılan döneme aittir. Her iki seçenekte de sermaye, eğer aradan yıllar geçtiyse, enflasyona göre düşük gözükmeye başlayacaktır. Bu durum, şirketler için zaman içerisinde “değersizleşme” göstergesi olarak da ortaya çıkmaktadır. Bunun önüne geçmek için de “bedelsiz sermaye artışı” yapılır.

Vergi Avantajı Sağlamak

Bir şirket, özellikle duran varlık ya da bir iştirak satışı sonrası el ettiği kârları, bedelsiz sermaye artışında kullanacaksa, burada vergi avantajı da sağlar. Bu da şirketler için çoğu zaman “bedelsiz” başvurusunu cazip hale getirir.

Yasal Yükümlülük

Şirketlerin ödenmiş sermayesine, düzenleyici otoriteler tarafından alt limit belirlenir. Bu limit, her yıl piyasa ihtiyaçları/gerçekleri neticesine belli oranlarda yukarı çekilir. Borsadaki şirketler yasal sınırın altında kalması halinde, zaruri olarak sermaye artışı gerçekleştirirler.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Hisseyi Nasıl Etkiler?

Bedelsiz sermaye artırımı, borsa çevrelerinde “bedelsiz bölünme” olarak da bilinir. Bu işlem sonunda hisse senetlerinin fiyatı, “bölünme” sebebiyle düşer. Bu düşüş, hissede “ucuzluk” algısının da yaygınlaşmasına sebep olur. Büyüme hikâyesi devam eden borsa şirketlerinin, bedelsiz bölünme işleminin ardından, belli bir süre sonra tekrar aynı fiyat seviyelerine yaklaştığı sıklıkla görülmüştür.

Likidite Artışı Sağlanır

Fiyatı çok artmış, alım-satım işlemleri zorlaşmış ve dolayısıyla işlem hacmi düşmüş hisseler, bedelsiz sermaye artışından pozitif etkilenir. Bölünme öncesi fiyatı 100 TL olan bir hissenin, 1/10 bedelsiz bölünme sonrasında yeni fiyatı 10 TL olarak oluşur. Dolaşımdaki hisse sayısı da buna paralel olarak artar. Böylece işlem hacmi de artan hisse, likit bir tahta haline gelir, daha fazla yatırımcının radarına girebilir.

Bilanço / Büyüme Beklentisi

Şirketlerin “bedelsiz bölünme” ile sermaye yapısını güçlendirmesi, yeni yatırımları ve o yatırımlardan kaynaklanacak kârlılık artışı beklentilerini de destekler. Böylece şirketin gelecek dönemde daha iyi bilanço açıklaması ve büyüme hikâyesini sürdürmesi beklenir.

Hisse Fiyatları Etkilenebilir

Yukarıdaki 3 faktörü dikkate alırsak, yani kasaya yeni para girişi sonrasında yeni yatırım, ucuzluk algısı ve likiditenin artacak olması yönündeki beklentiler, “bedelsiz sermaye artışı” yönünde karar alınmasıyla birlikte, o şirketin hisse fiyatlarında hareketliliği artırabilir.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Süreci Nasıl İlerler?

1-Bedelsiz Sermaye Artırımı için şirketler, Genel Kurul toplantısında, Yönetim Kurulu kararı alırlar.
2-Ardından Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden, bu kararı resmi olarak açıklayarak, SPK’ya gerekli başvuruda bulunurlar.
3-SPK, ilgili mevzuatlara tabi olarak yapacağı değerlendirme sonucunda, belli bir süre içinde bu başvuruyu neticelendirir.
4-SPK tarafından bedelsiz sermaye artırımı başvurusu onaylanırsa; yine KAP üzerinden, şirketin bölünme tarihi ilan edilir.
5-Söz konusu tarih gelince, bölünme işlemi gerçekleşir.
6-Bölünme gerçekleşmeden 1 gün önce dahi alınan hisseler, bedelsiz sermaye artışına dahil edilir.

Bedelsiz Sermaye Artırımına Nasıl Katılırım?

Bedelsiz Sermaye Artırımına katılmak için, işlemin gerçekleşeceği gün, hesapta, ilgili hissenin bulunması gerekmektedir.
Bu kapsamda;
-Bölünme işlemden 1 gün önce bile ilgili hissenin alınması, katılım sağlamak için yeterli olacaktır.
-Hak kazanılan yeni hisseler, otomatik olarak yatırımcının hesabına aktarılır.
-Daha fazla sayıda olacak bu yeni hisseler de tıpkı normal hisse gibi işlem görürler. Alınıp, satılabilirler.

ALB Yatırım Menkul Değerler’de online olarak da kolaylıkla açabileceğiniz yatırım hesabınızdan, borsadaki hisse senetlerinin bedelsiz sermaye artışı işlemlerine katılım sağlayabilirsiniz.