22 Mayıs 2023
Arbitraj, farklı piyasalarda işlem gören aynı menkul kıymetin, paranın ya da madenin fiyatının farklı olması durumunda eş zamanlı olarak düşük fiyatlı piyasadan alınmasıdır. Bunun yanı sıra yüksek fiyatlı piyasada satılması sonucu yüksek kâr elde edilmesi ile arbitraj sürecine dahildir. Bu noktada ise arbitraj nedir konusu merak edilmektedir.
Arbitraj ürünler, değerli maden veya hisse senedi gibi menkul kıymetler olarak bilinir. Amaç ise tamamen risksiz bir şekilde kâr elde etme üzerinedir. Ayrıca büyük ölçekli ve tanınmış birçok firma arbitraj fiyatlama modelleri oluşturur. Bununla birlikte neredeyse bütün piyasalar iç içe girmiş ve bilgi paylaşımı hız kazanmıştır. Bu sebeple manuel olarak, herhangi bir piyasada yanlış fiyatlama yakalamak ve arbitraj yaparak kâr elde etmek zorlaşmıştır. Bu nedenle de arbitraj oranı nedir ve arbitraj nasıl hesaplanır gibi konular son derece merak edilen konular arasında yer almaktadır. Peki arbitraj nedir ve nasıl hesaplanır?
Arbitraj, piyasalar arasındaki fiyat farklılıkları ile döviz, hisse senedi veya madenleri alıp satarak kâr etme durumuna dayanan bir finansal süreçtir. Bu tür işlemlerin avantajı, küçük riskler ile ya da tamamen risksiz şekilde kazanç sağlamalarıdır.
Dövizlerin veya birden fazla piyasada işlem gören menkul kıymetlerin değerlerinin piyasaya göre farklılık göstermesi mümkündür. Bu noktada ise “Arbitraj nedir?” konusu gündem haline gelir. Arbitraj; dövizlerin, hisse senetlerinin ve madenlerin düşük fiyatla işlem gördüğü piyasalardan alınması ile başka piyasalarda daha yüksek ücretle satılmasıdır.
Birçok ülkenin, döviz kurları arasındaki farklılıktan yararlanılarak kâr elde etme amacıyla belirli bir paranın, daha ucuz olan piyasadan satın alınması ile daha pahalı olan piyasalarda satılması arbitraj oranı olarak ifade edilir. Bununla birlikte arbitraj oranı için ilk olarak seçilen ürünün farklı piyasalarda farklı fiyatlarla alınması ve satılması gerekli görülen bir süreçtir. Aynı zamanda bir emtia veya mal, her piyasada aynı fiyata alınıyorsa arbitraj mümkün görülmez.
Arbitraj nedir konusundan sonra en çok merak edilen konulardan biri de: “Arbitraj nasıl hesaplanır?” konusudur. Bu nedenle büyük ölçekli küresel çapta tanınmış birden çok firma arbitraj fiyatlama modeli oluşturarak bu soruya yanıt bulmaya çalışır. Günümüz koşullarındaki sermaye piyasaları ve para piyasası koşulları göz önüne alındığında ise bu durum çok daha zor hale gelir. Neredeyse tüm piyasalar iç içe girmiş durumda olduğu için bilgi paylaşımı inanılmaz bir şekilde hızlıdır. Bu nedenle arbitraj hesaplama konusu da oldukça kritik bir konudur.
Arbitraj işlemi adımları, gerçekleştirilen eş zamanlı alım ve satım faaliyetleri kapsamında ele alınabilir. Eş zamanlı olarak alım ve satım işlemlerinin gerçekleştirilmesi ile iki fiyat arasındaki farkın değişmemesi gerekir. Kısacası bu tür işlemlerde spot fiyat ile vadeli fiyat arasında bir farklılık oluşması beklenmektedir. Bunun yanı sıra söz konusu fiyatların farkı ise belli bir oran ile ele alınmaktadır. Ayrıca arbitraj oranı olan değerin hesaplama formülü şu şekildedir:
Bu yazımızda arbitraj hakkında merak edilenleri sizler ile paylaştık.
