Takas Analizi Nedir, Nasıl Yapılır?

3 Eylül 2025, Çarşamba

ALB Blog

Aracı kurumların sürekli alım satım yaptığı hisselerin günlük haftalık ve aylık olarak analiz edilmesi yatırımcıya yol gösterici olacaktır. Yatırımcılar bu analize internetteki kaynaklardan ulaşabilir veya kendileri analiz yapmak isteyebilirler. Bu nedenle finansal okuryazarlığı yüksek olan yatırımcıların merak ettiği "takas analizi nedir, nasıl yapılır" konusuna yanıt vermekte fayda var.

Takas Analizi Nedir?

Takas analizi, finansal piyasalarda kullanılan ve alım-satım yapan aracı kurumları inceleyerek yatırımcı davranışını anlama yöntemi olarak tanımlanabilir.

Kısacası takas analizi, aracı kurumları karşılaştırarak hangisinin neyi alıp sattığı sorusuna cevap veren bir inceleme yöntemidir.

Takas analizi, borsadaki işlemleri günlük, haftalık veya aylık olarak hangi aracı kurumların yaptığını inceleyen, bu işlemlerin hacimlerini ve yoğunluklarını takip eden bir analiz türüdür.

Real time takas analizi yapılamaz, çünkü günlük veriler T+1’de (bir sonraki işlem gününde) veya kapanış sonrasında kesinleşir. Bu sebeple, gün içindeki alım satım hareketleri için gerçek zamanlı bir takas analizi yapmak mümkün değildir.

Takas analizi yaparken günlük, haftalık veya aylık veriler bir bütün halinde takip edilebilir.

Takas Analizi Nasıl Yapılır?

Takas analizi nasıl yapılır konusunu örnek üzerinden anlatmak en doğru seçenek olacaktır.

Borsa İstanbul’da takas analizi yapmak isteyen bir yatırımcı, ABC hissesinin tahtasına girilen emirleri toplayarak bu hissede hangi aracı kurumların işlem yaptığını ve bu kurumların girdiği emirlerin büyüklüğünü kaydeder.

Günlük, haftalık veya aylık olarak değişen takas dağılımı verileri, internette çeşitli kaynaklardan ve platformlardan toplanabilir.

Toplanan verilerle, en çok hangi kurumların merak edilen sürede alım ve satım yaptığı çıkarılır. Düzenli alım ve satımlara dikkat edilmesi önemlidir.

Bunun ardından kurumlar arasında yerli ve yabancı ayrımı yapılır. Özellikle Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcıların ve kurumların işlemleri endeksler ve hisseler üzerinde büyük etkiye sebep olabilmektedir.

Bu adımdan sonra, süreklilik analizi yapılması gerekir. Çünkü bir günlük veya tek seferlik işlemler bu analizi yanıltabilir. Günler, haftalar hatta aylar boyunca yapılan düzenli alım ve satımlar takas analizi için anlamlıdır.

Son olarak takas analizi, yalnızca emir işlemleri üzerinden değerlendirmeye tabi tutulursa yetersiz kalabilir. Bu sebeple, hisse fiyatı ve işlem hacmi ile birlikte yorumlamak önemlidir.

Takas Analizi Nereden Bakılır?

Takas analizi yapmak için toplanması gereken verilere, çeşitli platformlar ve web siteleri üzerinden ulaşılabilir.

Borsa İstanbul, günlük ve haftalık takas verilerini düzenli olarak yayınlayan resmi kaynaktır. Burada aracı kurum bazlı dağılımlara ücretsiz olarak ulaşılabilir.
Resmi kaynaklar dışında, çeşitli aracı kurumlar kendi platformları üzerinden müşterilerine takas dağılımı raporu sunar.
Veri sağlayıcı yazılımlar da yatırımcıların ücret ödeyerek ulaşabileceği şekilde anlık fiyat ve hacim verilerinin yanı sıra takas dağılımını da sunabilir. Matriks, Foreks, Finnet, TradingView gibi profesyonel yazılımlar yatırımcıların ve kurumların bu alandaki tercihleri arasında yer alır.
Çeşitli finans konulu haber siteleri de takas verilerini özetler halinde dönem dönem paylaşır.

Takas Analizi Toplam Fark Nedir?

Takas analizi raporunda karşılaşılan toplam fark verisi, analizin yapıldığı dönemde bir aracı kurumun toplam aldığı hisse miktarı ile sattığı hisse miktarı arasındaki farkı ortaya koyar.

Örnek olarak, X Yatırım bir haftada 3 milyon lot alım yapmış ve 200 bin lot satış yapmışsa, toplam fark 2,8 milyon lot olur ve kurum net alıcı pozisyonundadır. Y Yatırım aynı dönemde 300 bin lot alış, 600 bin lot satış yapmışsa toplam fark 300 bin lot olur ve kurum net satıcı pozisyonunda yer alır.

Takas Analizi Püf Noktaları

Takas analizi yapmayı öğrenirken yatırımcıların dikkat etmesi gereken püf noktalar arasında aşağıdaki konular bulunur:

Tek Gün Kuralı
Bir kurumun bir gündeki net alım ve satım miktarına değil, yaptığı alım satımlarda ne kadar sürekli olduğuna bakmak önemlidir. Bir günlük miktarlar, yanıltıcı sonuçlar doğurabilir.

Yabancı Kurumlar
Bank of America, Citigroup, HSBC gibi yabancı menşeli kurumlar, yurt dışında yaşayan çoğunlukla yabancı uyruklu yatırımcıların Borsa İstanbul’da işlem yaparken kullandığı aracı kurumlar arasında yer alır. Kurumların yatırımcı profilini bilmek takas analizi yaparken önemlidir.

Birkaç Kurumda Yığılma
Takas analizi yaparken bir hissede az sayıda kurumun yoğunlaşması durumu manipülasyon ve süni hareket riskini doğurabilir. Bu açıdan dikkatli olmak önemlidir.

Alıcı ve Satıcı
Bir hisse üzerinden takas analizi yapılırken yalnızca alıcı kurumlara değil, satıcı kurumlara da bakmak hisse hakkında bir iç görü sunabilir. Eğer aynı kurumun iki listede de yer aldığını görürseniz bu o kurumun yoğun bir şekilde “trade” yaptığını ortaya koyabilir.

Uzun Vadeli Yatırımcılar
Bazı kurumlar, politikaları ve tercihleri gereği kısa veya orta vadeli işlemler yerine daha uzun vadede düşünür. Bu kurumların temel amacı bir hisseyi olabildiğince tutmak ve düştükçe pozisyon toplamaktır. Tek günlük ani alımlar bu sebeple “kısa vadeli spekülasyonlara” sebep olabilir.