Parite Nedir? Türleri Nedir?

Belirli bir ülkenin resmi para birimini esas alınarak diğer belirli bir ülkenin resmi para biriminin birbirlerine karşı esas alınarak karşılaştırarak hesaplanan değere parite adı verilmektedir. Örnek olarak ABD'nin resmi para birimi olan Amerikan Dolarının, Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi para birimi olan Türk Lirası ile karşılaştırılması ile elde edilen parite USD/TRY'dir.

Parite Nedir?

Parite döviz yatırımcılarının en sık duyduğu ekonomi terimidir. Dünya para birimleri arasındaki oranı güncel olarak bildirir. Türkiye’de yatırımcıların en çok aşina olduğu konu ise euro dolar (EURUSD) paritesidir denebilir. Parite nedir? sorusunun yanıtı en iyi şekilde türleri ve parite hesabı nasıl yapılır? konuları detaylandırılarak verilebilir.

Parite Nasıl Hesaplanır?

Parite hesabında bir baz döviz bir de karşıt döviz vardır. Hesap baz dövizin karşıt dövize bölünmesiyle bulunur. Örneğin euro dolar paritesi hesabında baz döviz euro, karşıt döviz ise dolardır.

Euro ve Dolar Pariteleri Nasıl Hesaplanır?

Euro/dolar paritesi hesabında doların 36,64 lira euronun ise 40,04 lira olduğu günlük kurda bölme işlemi yapılarak işlem yapılır.

40,04/36,64 = 1,09

EURUSD paritesi 1,09 olarak ortaya çıkar. Bu rakam ise yatırımcılara 1 euro ile 1,09 dolar alınabileceğini söyler.

Parite Türleri Nelerdir?

Ekonomist ve finansçıların beklenti, analiz ve yorumlarında sıklıkla geçen parite çeşitleri üçe ayrılır:

Majör parite

Majör parite hesabı yapılırken dünya genelinde en çok kullanılan ve ekonomisi diğer ülkelere kıyasla çok da değişken olmayan 7 ülkenin para birimi kullanılır. Bu 7 büyük para birimi kendi içlerinde oranlanarak majör parite bulunur.

İşte o 7 para birimi şunlardır:

Amerikan Doları (USD)
Euro (EUR)
İngiliz Sterlini (GBP)
Avustralya Doları (AUD)
Kanada Doları (CAD)
İsviçre Frangı (CHF)
Japon Yeni (JPY)

İngiliz Sterlini İsviçre Frangı Gbp/Chf paritesi de majör paritedir. Başka bir örnek olarak Japon Yeni, Kanada Doları Jpy/Cad veya euro sterlin (EURGBP) örnek olarak verilebilir.

Minör parite

Bahsi geçen 7 büyük para birimi ile bunlar dışında kalan ülke para birimlerinin oranı minör paritedir. Örneğin Euro/Türk Lirası paritesi Eur/Try gibi.

Egzotik parite

Amerikan Doları, euro, İngiliz Sterlini, Avustralya Doları, Kanada Doları, İsviçre Frangı ve Japon Yeni para birimlerinin ikisinin ya da birinin kullanılmadığı oran hesabı egzotik parite olarak adlandırılır. Bir orana bakıldığında majör ya da minör parite olmaması oranın egzotik parite olduğunu gösterir.

Euro Dolar Paritesi Artarsa Ne Olur?

Dolar sabitken euro dolar paritesinin artması euronun değerlendiği anlamını taşır. Euronun değer kaybetmesi durumunda dolar sabitse veya artış gösteriyorsa euro dolar paritesi düşüş gösterecektir.

Pariteye Etki Eden Etkenler Nelerdir?

Pariteyi etkileyen en önemli faktör o para birimine duyulan taleptir. Talebin artması o ülkenin para birimini değerlendirirken talep azlığı paranın değerini düşürü

Ülkelerin ekonomik göstergeleri pariteyi etkileyen faktörler arasında bulunur. Açıklanan Merkez Bankası verileri, toplantı sonuçları, büyüme göstergeleri, enflasyon ve işsizlik rakamları, siyasi belirsizlikler, açıklanan gümrük tarifeleri, alınan politik kararlar, coğrafi krizler ve savaşlar pariteyi etkiler.

Ülkelerin ithalat ve ihracat rakamları da pariteyi etkileyen faktörlerdendir.

Parite ve Döviz Kuru Arasındaki Farklar Nedir?

Döviz kuru dünya ülkelerinin para birimlerinin ulusal para birimi karşılığıdır. Parite ise ulusal para birimi olsun olmasın iki ülke para birimi arasındaki oranı hesaplar.

Özetle dolar kuru 36,64 lirayken euro dolar paritesi -euro kuruna bağlı olarak değişmekle birlikte- 1,1 olabilir.

Bazı ekonomistler döviz kuru ve parite arasında bir fark olmadığını düşünerek pariteden döviz çifti olarak da bahsederler.

EURUSD Paritesi Neden Önemlidir?

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de en çok dikkat edilen paritedir. Euro dolar paritesidir.

Türkiye’de bu önemin nedeni ihracatın genellikle euro cinsinden ve ithalatın çok büyük kısmının ise ABD Doları cinsinden gerçekleşmesi gösterilir.

Dünya piyasaları açısından ise en önemli iki para biriminde dalgalanan arz ve talebi dikkate alarak hesaplama yapıldığı için yatırımcılar için önemlidir.