Halka Arz Duyuruları - Sayfa 3

Halka Arz Nedir?

Halka arz işlemi en yalın ve basit haliyle; şirketlerin, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından getirilen şartların tamamını yerine getirdikten sonra, Borsa İstanbul nezdinde, kurumsal ve bireysel bütün yatırımcılara hisselerinin bir bölümünü satma işlemi olarak tanımlanabilir. Bu işlemin ardından ilgili şirketin hisseleri, Borsa İstanbul’da ilgili pazarlarda işlem görmeye başlar.

Halka Arz Çeşitleri Nelerdir?

Şirketler açısından halka arz işlemi “Mevcut Payların Satışı” ya da “Sermaye Artırımı Yöntemiyle Satış” şeklinde gerçekleşmektedir. Bir halka arzda ihraç edilecek hisselerin tamamı bu iki kategoriden birine ait olabileceği gibi, her ikisinden bir miktar şeklinde de gerçekleşebilir.

Mevcut Payların Satışı

şeklinde gerçekleşen halka arzlarda; halka arz öncesinde şirkete ekstra bir finansal kaynak girişi gerçekleşmez. Şirketin mevcut hisseleri ya da ortakların hisseleri üzerinde yapılan çalışmalar neticesinde, halka arz olacak paylar belirlenir.

Sermaye Artırımı Yöntemiyle Satış

şeklinde gerçekleşen halka arzlarda ise; arz öncesinde şirkete yeni girecek sermayenin neticesinde “satılabilir yeni paylar” ortaya çıkabilmektedir. Önceki yıl kârlarının ödenmiş sermayeye eklenmesi, ortaklara ait bazı duran varlıkların şirket mülkiyetine geçmesi gibi işlemler neticesinde bu yeni paylar belirlenir ve şirkete böylece halka arz öncesinde de yeni kaynak girişi sağlanabilir.

Şirketler Neden Halka Arz Olur?

Şirketler;
- Maliyetiz ve geri ödemesiz bir finans kaynağına sahip olmak,
- SPK ve Borsa İstanbul süreçlerini tamamlayarak kurumsallaşma süreçlerini tamamlamak,
- Yurt içi ve yurt dışında oldukça yaygın bir reklam/tanıtım/bilinirlik avantajı yakalamak,
- BİST gibi organize bir piyasada işlem gererek likit ve objektif bir değere sahip olmak,
- Borsa ve SPK standartları ile birlikte prestijli ve itibarlı yapıyı tesis etmek,
- KAP üzerinden bilançolarını ve iş ilişkilerini duyurarak piyasaya ve yatırımcılara güven vermek,
- Bütün bunların sonucunda da marka değerlerini artırmak için halka arz olma yoluna giderler.

Halka Arz Şirketlere Neler Kazandırır?

- Elde edilen finansman kaynağının geri ödemesi olmadığı için her anlamda yeni yatırımlar hızlıca hayata geçirilir, bu yatırımlar hemen gelir üretmeye başlar ve şirketin büyüme süreci hızlanır.
- Önceden süregelen borçların büyük kısmı ödenerek ya da tamamen kapatılarak, faiz yükünden kurtulma sağlanır. Finansallar ve bilanço çok daha sağlıklı yapıya kavuşur.
- Yaygın reklam ve tanıtım avantajı sayesinde şirketin bilinirliği artacağı için, zamanla hasılatta da artış yaşanır. Satılan ürünlerin ve hizmetlerin fiyatlarına marka değeri de eklenebilir.
- İhracatçı bir şirketin yurt dışını satış hacmi de zamanla yükselir.
- Stratejik ya da genel bir iş ortaklığı söz konusu olduğunda, BİST’te işlem görmenin sağladığı kurumsallık sayesinde, çok daha sağlam ve güvenilir partnerlerle çalışma imkanları gelişir.
- İkincil halka arzlarla birlikte yeniden sermaye girişi temin edilebilir.
- Kurumsallaşmış bir yapı olarak halka arz olmuş şirketler; çok daha kalifiye ve yetişmiş insan kaynağına kolaylıkla ulaşabilirler.

Halka Arz Şartları Nelerdir?

Halka arz için şirketlerin belli şartları yerine getirmesi ve belli kriterleri taşıması gerekmektedir. Bunların en önemlileri şu şekilde sıralanmaktadır:
- Şirketin son 2 yıllık süreçte SPK tarafından her yıl güncellenen hasılat (ciro) tutarına ulaşması.
- Yine son 2 yıllık dönemde SPK tarafından senelik güncellenen aktif büyüklük rakamına ulaşılması.
- Şirketin son 2-3 yıllık süreçte net kâr açıklamış olması.
- Şirketin Bağımsız Denetime tabi olması.
- Şirketin ödenmiş sermayesinin, belirlenen alt limitin üzerinde bulunması.
- Şirketin Anonim Şirket statüsüne geçmiş olması.

Halka Arz Süreci Nasıl İşler?

- Şirketler genel kurulda “halka arz” kararı alarak SPK ve Borsa İstanbul’a başvuruda bulunur.
- Her iki resmi otorite tarafından da şirketler yakın incelemeye tabi tutulur.
- Bu süreçte hazırlanan halka arz izahnamesi, fiyat tespit raporu, bağımsız denetçi raporu, bağımsız hukukçu raporu gibi resmi evraklar son haline getirilerek onaylanır.
- Son olarak halka arz için duyuru, talep toplama ve borsada işlem görme aşamaları hayata geçer.

Halka Arz Hisseleri Nasıl Alınır?

Borsaya ilk defa açılacak şirketler için gerekli bütün süreçler tamamladıktan sonra, Borsa İstanbul tarafından “talep toplama” işlemi gerçekleştirilir. Bu hisseleri talep edebilmek ve halka arza katılabilmek için, bir aracı kurumda yatırım hesabı açtırmanız gerekmektedir. Halka arz talep toplama günleri ilan edildikten sonra, ilgili zaman dilimi içerisinde, borsada arz olan bu şirket için tanımlanmış ilgili hisse kodunu seçerek, halka arz hissesi alım sürecini tamamlayabilirsiniz. Bu işlem için hesabınızda yeterli miktarda nakit ya da teminat olarak kabul edilebilecek yatırım araçlarının bulunması gerekmektedir.

Örneğin; 10 TL’den halka arz olacak bir hisseden 1000 lot talep edecekseniz, hesabınızda bu işlem karşılığında 10.000 TL nakit ya da yine bu miktarda teminat karşılığı döviz, tahvil, hisse gibi varlıkların bulunması gerekmektedir.

Yine de halka arzlarda talep ettiğiniz hisselerin hepsini, her zaman almanız mümkün olmayabilir. Çünkü halka arzlar, “satışa çıkarılan hisse sayısı belli ve sınırlı olan” ihraçlardır. Arz edilecek hisse sayısının üzerinde talep gelmesi halinde, eşit ya da oransal dağıtım ilkeleri dikkate alınarak, hissedar olmak isteyenlere dağıtım gerçekleştirilmektedir.

Halka Arz Hissesi Alırken Bunlara Dikkat:

- İzahname ve fiyat tespit raporları iyi incelenmeli.
- Finansal tablolar analiz edilerek, şirketin mali durumu görülmeli ve hisse fiyatı ile mukayese edilmeli.
- Şirketin sektörü dikkate alınarak, emsal şirketlere göre değerleme ve rekabet gücüne bakılmalı.
- Halka arz gelirlerinin nerede kullanılacağı da çok önemlidir.
- Ağırlıklı olarak yeni yatırımların finansmanı için yapılan halka arzlar daha pozitif olabilir.
- Borçların finansmanı daha ağırlıklı ise, bu kapsamda gerçekleşen halka arzlar daha vasat olabilir.
- Yatırımcıların her bir arzı kaçırmamak üzere; halka arz takvimi, yeni halka arz, halka arz tarihleri, halka arz listesi, halka arz olacak şirketler listesi gibi, açıklanan duyuru ve bilgileri de düzenli olarak takip etmesi gerekmektedir.

Oransal Dağıtım Halka Arz Nedir?

Bir şirketin hisselerinin, oransal dağıtım yöntemiyle halka arz edilmesi halinde;
-Yatırımcıların alabileceği hisse sayısı, talep ettiği miktarla doğru orantılı olarak yükselir.
-Bu sebeple sermayesi daha fazla olan yatırımcılar, burada daha fazla hisse alma hakkına sahip olur.

Örneğin;

- Bir hisse, halka arzdan 1 TL fiyatla 10 milyon lot satış yapmaktadır.
- Bu halka arza 100 milyon lot talep gelmişti.
- 100 milyon / 10 milyon = 10 kat talep gelmiş demektir.
- Bu durumda dağılımda oran, %10 olarak ortaya çıkmaktadır.
- Bu halka arzda 10.000 TL ile giren ve 1000 lot talep eden bir yatırımcı 100 lot alabilir.
- Ancak yatırımcı 20.000 TL ile 2000 lot talepte bulunsaydı, 200 lot hisse alabilecekti.

Eşit Dağıtım Halka Arz Nedir?

Bir şirketin hisselerinin, eşit dağıtım yöntemiyle halka arz edilmesi halinde;
- Arz edilecek hisse sayısı, talepte bulunan yatırımcı sayısına bölünür.
- Yatırımcı başına dağıtılacak “eşit miktara” ulaşılır.
- Yatırımcı, ne kadar yüklü talepte de bulunsa; her yatırımcı aynı sayıda hisseye sahip olur.
- Sonuç olarak büyük yatırımcı istediği miktarda lotu alamaz.
- Eşik dağıtım, küçük yatırımcıların adil katılımını sağladığı için, halka arza daha fazla kişi katılır.
- Böylece hissede de bir derinlik ve tabana yayılma söz konusu olur.

Örneğin;

- Bir hisse, halka arzdan 50 milyon lot satış yapmaktadır.
- Bu halka arza 5 milyon yatırımcı talepte bulunmuştur.
- 50 milyon / 5 milyon = Kişi başı 50 lot hisse düşmektedir.
- Bu halka arzda 1000 lot talep eden ile 10.000 lot talep eden arasında, dağıtım aşamasında herhangi bir fark olmamaktadır.

Halka Arz Para İadesi Nasıl Olur?

Halka aralarda her zaman talep edilen hisse miktarı alınmaz. Diyelim ki bir yatırımcı X hissesinin halka arzına katılarak 1000 lot hisse talep etmiştir. Ancak arz sonucunda, 600 lotluk bir dağıtım gerçekleşmiştir. Bu durumda gerçekleşmeyen 400 lotluk talep için geri ödeme yapılır.

Halka arz para iadesi için izahnamede yaygın olarak “2 iş günü içerisinde gerçekleşir” ifadesi yer alır. Ancak aracı kurumlar genellikle sonuçların açıklanma tarihinde geri ödeme işlemlerini gerçekleştirirler.

Halka Arzlara Katılmanın Avantajları Nelerdir?

Halka arza katılan yatırımcılar,
- Borsada işlem görmeye başlamasının ardından ilgili hissede değer artışlarından kazanç sağlayabilir,
- Şirketin gelecek dönem büyüme planlarına ortak olarak “değer yatırımı” yapabilir,
- Uzun vadede bu hisseleri ellerinde tutarak, muhtemel temettü ödemelerinden faydalanabilirler.

Halka Arz Sonrası Fiyat İstikrar Politikaları Nelerdir?

Halka arz işlemlerinin ardından hisselerde fiyat istikrarı hem lider aracı kurum, hem arz olan şirket hem de yatırımcılar açısından çok önemlidir. Özellikle hisse senedi fiyatında yaşanabilecek düşüşler söz konusu olduğunda, fiyat istikrarı kritik olarak öne çıkmaktadır.

Fiyat istikrarı için genellikle şu politikalar uygulanmaktadır:

1-Satış Temelinde Fiyat İstikrarı Politikası

- Halka açılan şirketler için belirli bir süre “hisse satmama” taahhüt edilir. Bu, genellikle 1 yıl ve üzeri zamanı kapsayabilir.
- Satış kısıtlamaları ayrıca, belli bir fiyat düzeyinin üzerinde belli bir süre kalmayı hedefleyen politikalar şeklinde de devreye girebilir.

2-Alış Temelinde Fiyat İstikrarı Politikası

- Halka arzı gerçekleştiren aracı kurum, arz öncesinde yeterli talep gelmemesi halinde satılmayan payları almak üzere devreye girer.
- Ayrıca halka arz işlemleri sonrasında fiyatlarda aşırı düşüş ihtimali halinde, istikrar belli bir miktarda ve belli bir süre boyunca ek alımlar yapılabilir.