12 Temmuz 2022
Bir şirketin “Halka Arz Olması” demek, borsaya açılması demektir. Bu yöntemle şirketler, hisse senetlerini borsada satışa çıkardığını ilan eder. Böylece şirketler, bütün yatırımcılara, kendilerine hissedar olma yolunu açar. Yatırımcılar da hisse senedi alarak borsada işlem gören şirketlere yatırım yapma imkanı yakalarlar. İlk defa yapılacak halka arzlara “Birincil Halka Arz” denir. Borsada işlem görürken, daha sonradan yapılacak halka arzlara ise “İkincil Halka Arz” denir.
Şirketler çoğu zaman işlerini büyütmek, gelişmek, yatırım yapmak ve dünyadaki rakipleri ile rekabet edebilmek için yeni sermayeye ihtiyaç duyarlar. Bu noktada borsaya arz olmak, şirketler için kurtarıcı olabiliyor. Bir Borsa şirketi olmak suretiyle sermaye piyasalarından faizsiz, geri ödemesiz ve uygun maliyetle finansman temin etmek, son yıllarda giderek daha fazla önem kazandı. Bu yolu tercih eden şirketlerin sayısı her geçen gün artıyor. Böylece banka kredisi veya borçlanmaya başvurmak zorunda kalmazlar. Borsaya arz olan şirketler sahip olacakları diğer birçok avantaj ile de, rakipleriyle arayı hızla açarak yükseliyorlar. Şirketler bütün bu sebeplerden dolayı halka arz olmak isterler.
Şirket türlerinden sadece anonim ortaklıklar halka açılabilir. Payları ilk defa halka arz edilecek ortaklıkların mevcut ödenmiş ya da çıkarılmış sermayelerinin tamamının ödenmiş olması zorunludur. Halka arz işleminin gerçekleştirilebilmesi için yerine getirilmesi gereken şartlar vardır. Bir şirketin paylarının halka arzı için, bir aracı kuruluşla aracılık sözleşmesi imzalanması gerekmektedir. Söz konusu sözleşmenin tarafları, şirket ve SPK tarafından yetkilendirilmiş aracı kuruluşlar olacaktır. Şirket paylarının Borsa İstanbul’un ilgili pazarında işlem görebilmesi için; pay halka arzına dair izahnamenin SPK tarafından onaylanması, sonrasında payların halka arz edilmesi ve Borsa İstanbul yönetimi tarafından payların Borsa kotuna alınması gerekmektedir. Borsa İstanbul kotuna alınmak, borsada sürekli işlem görmesi talep edilen şirketin paylarının ilgili pazarda işlem görmesinin kabul edilmesi anlamına gelmektedir. Halka arz sürecinde; söz konusu şirketin çalışma grubunun oluşturulması, finansal tabloların hazırlanması, Bağımsız Denetim Şirketinin seçimi, şirket Genel Kurulundan halka arza dair ilgili kararın çıkması, sermaye piyasası mevzuatına göre Esas Sözleşme Değişikliği, halka arz fiyatının gerçekçi şekilde belirlenmesi ve Borsa İstanbul tarafından talep edilen bütün belgelerin hazırlanması gerekmektedir. Bütün bu süreçler, takvimde herhangi bir pürüz ve aksama yaşanmadığı takdirde 6-8 haftada tamamlanmakta ve bu zaman dilim sonrasında borsaya arz olacak şirketin hisselerinin işlem görmesi sağlanmaktadır. Bütün bu şartları yerine getiren şirketler halka arz olabilir.
Finansman Kaynağı Sağlama
- Borsaya açılan şirketler, kredi kullanmak gibi alternatif finansman yöntemlerine göre, çok daha düşük maliyetle, üstelik geri ödemesi olmayan bir nakit kaynağa kavuşmaktadır.
- Diğer bütün finans kaynağı olan borçlanma yöntemine göre halka arz, şirketin nakit akışını zorlayacak, anapara ve faiz benzeri geri ödeme zorunlulukları olmayan bir kaynaktır.
- Ayrıca şirketler, halka açıldıktan ve payları Borsa'da işlem görmeye başladıktan sonra da, bu paylarını teminat göstererek kredi kullanabilme, borç senedi ihraç edebilme imkanlarından yararlanabilirler. Böylece yeni ve ek finansman da sağlayabilirler.
- Bir şirketin halka arz edilen payları; Borsa İstanbul gibi profesyonel, organize ve şeffaf bir piyasada, arz ve talebe göre oluşan fiyatlandırma neticesinde ‘likit’ hale gelmektedir.
- Bu sayede şirket ortakları Borsa’da işlem gören paylarını kredi işlemlerinde teminat olarak da kullanabilmekte, atıl duran bu varlıklarını finansman oluşturma aracına dönüştürebilmektedir.
- Borsada, şirketinizin bir pay fiyatının oluşması; birleşme, satın alma veya ikincil arz işlemlerinde şirketinizin değerinin tespitine de bir referans sağlamaktadır.
- Söz konusu bilgi, haber ve veri dağıtımı, şirketinizin, şirket ürün ve hizmetlerinizin hem yurt içinde hem de yurt dışında tanınmalarına, bilinmelerine yardımcı olmaktadır.
- Bu yaygın tanınmanın sağladığı avantajla birlikte; gerek yurt içi ve gerekse yurt dışında yerleşik ve aynı sektörde faaliyette bulunan şirketlerle işbirliğine gidebilme, ortaklık kurabilme ve böylece şirketinizi daha da büyütme imkanına sahip olacaksınız.
- Şirketlerin paylarını halka arz etmeleri ve borsada işlem görmeye başlamaları; SPK ve Borsa İstanbul’un incelemelerini içeren bir süreç dahilinde gerçekleşmektedir.
- Şirketler borsada işlem görmeye başladıktan sonra finansal tablolarını belirli dönemlerde bağımsız denetim kuruluşlarının denetimlerine açmakta, ortaklarını ve kamuyu düzenli olarak bilgilendirmektedir. Böylece SPK ve Borsa İstanbul'un referansına kavuşmaktadır.
- Borsa İstanbul'da işlem gören şirketler, sermaye piyasası disiplini içerisinde her anlamda mali ve diğer önemli bilgilerini kamuya duyurarak, düzenli ve zamanında raporlamalar yaparak, yatırımcılarının ve ortaklarının güvenini, ilgisini çok daha hızlı kazanabilirler.
- Böylece daha hızlı şekilde kurumsallaşma süreçlerini tamamlarlar. Şirket yapısının kurumsallaşması, şirketin bundan sonra bütün organizasyonunun güçlenmesi ve sürekliliği açısından da oldukça önemlidir.
- Kurumsallaşma, şirketin “kurucu aileden” bağımsız şekilde, genel geçer kabul görmüş bilimsel kurallarla yönetileceği konusunda da önemli bir taahhüt niteliği taşımaktadır.
- Böylece yatırım ve benzeri ihtiyaçları nedeniyle ya da öngörülemeyen ekonomik gelişmeler sebebiyle ortaya çıkabilecek yeni kaynak gereksinimlerini, "İkincil Halka Arz" ile gerçekleştirebilirler.
- Yabancı ülkelerin borsalarında da işlem görmeye başlayıp, bu sefer döviz bazında uygun finansman imkanlarına kavuşabilirler.
Halka Arz Nedir? başlıklı yazımızda sizlere şirketlerin borsaya nasıl açılabileceğini, halka arzın faydalarını, ve halka arz koşullarından bahsettik. "Hisse Senedi Nedir?" başlıklı yazımızı okuyarak da BİST100 , BİST30 hisse senetlerini ve hisse senedi gruplarını aktardık. Piyasayı en yakından takip etmek için Alb Yatırım günlük ve haftalık raporlarını okumayı unutmayın.
